4. มาตุคามสูตร

ว่าด้วยมาตุคามผู้ประกอบด้วยธรรม 3 ประการ ย่อมเข้าถึงอบาย

[467] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มาตุคามผู้ประกอบด้วยธรรม 3
ประการ โดยมากเมื่อแตกกายตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต
นรก ธรรม 3 ประการเป็นไฉน. คือ มาตุคามในโลกนี้ เวลาเช้ามีใจ
อันมลทิน คือความตระหนี่กลุ้มรุมแล้วอยู่ครองเรือน เวลาเที่ยงมีใจอัน
ความริษยากลุ้มรุมแล้วอยู่ครองเรือน เวลาเย็นมีใจอันกามราคะกลุ้มรุมแล้ว
อยู่ครองเรือน ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มาตุคามผู้ประกอบด้วยธรรม 3 ประ-
การนี้แล โดยมากเมื่อแตกกายตายไป ย่อมเข้าถึง อบาย ทุคติ วินิบาต
นรก.
จบ มาตุคามสูตรที่ 4

อรรถกถามาตุคามสูตรที่ 4

พึงทราบวินิจฉัยในมาตุคามสูตรที่ 4 ดังต่อไปนี้
บทว่า มจฺเฉรมลปริยุฏฐิเตน ความว่า ก็ในเวลาเช้า มาตุคาม
ปรารภเพื่อจะทำการงานที่มีกังวลอยู่ในน้ำนม นมส้มและการหุงเป็นต้น.
แม้บุตรน้อยทั้งหลาย ร้องขออยู่ ย่อมไม่ปรารถนาเพื่อจะให้อะไร. ด้วย
เหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงตรัสคำนั้นว่า เวลาเช้า มีใจอันมลทิน
คือความตระหนี่กลุ้มรุมแล้ว. ส่วนเวลาเที่ยงมาตุคาม ย่อมถูกความโกรธ
ครอบงำ. เมื่อไม่ได้ทะเลาะกันภายในเรือน ก็ย่อมทำการทะเลาะกันใน

เรือนของชนที่คุ้นเคยกัน และย่อมเที่ยวสอดส่องดูที่ยืนและที่นั่งของสามี
ด้วยเหตุนั้นพระองค์ จึงตรัสว่า เวลาเที่ยง มีใจอันความริษยากลุ้มรุม
แล้ว. ส่วนในเวลาเย็น จิตของหญิงนั้น ย่อมน้อมไปเพื่อเสพอสัทธรรม.
ด้วยเหตุนั้น พระองค์ จึงตรัสว่า เวลาเย็นมีใจอันกามราคะกลุ้มรุมแล้ว.
จบ อรรถกถามาตุคามสูตรที่ 4

5. อนุรุทธสูตร

ว่าด้วยมาตุคามผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการย่อมเข้าถึงอบาย

[468] ครั้งนั้นแล ท่านพระอนุรุทธะเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระ
ภาคเจ้าถึงที่ประทับ ฯ ล ฯ ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่
พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานพระวโรกาส ข้าพระองค์ได้เห็นมาตุคามเมื่อ
แตกกายตายไป เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ด้วยทิพยจักษุอัน
บริสุทธิ์ล่วงจักษุของมนุษย์ ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ มาตุคามผู้ประกอบด้วย
ธรรมเท่าไรหนอ เมื่อแตกกายตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
[469] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อนอนุรุทธะ มาตุคาม
ผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ เมื่อแตกกายตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย
ทุคติ วินิบาต นรก ธรรม 5 ประการเป็นไฉน. คือ มาตุคามเป็นผู้ไม่
ศรัทธา 1 ไม่มีหิริ 1 ไม่มีโอตตัปปะ 1 มักโกรธ 1 มีปัญญาทราม 1
ดูก่อนอนุรุทธะ มาตุคามผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล เมื่อแตก
กายตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก.
จบ อนุรุทธสูตรที่ 4
สูตรที่ 5 เป็นต้น มีเนื้อความง่ายทั้งนั้น